GRUPA KAPITAŁOWA ZE PAK SA
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ W 2023 ROKU
44
(796,17zł/MWh). Z kolei na rynku terminowym „RTT” średnioważona cena kontraktu rocznego z dostawą pasmową w
roku 2024 (BASE_Y-24) wyniosła w całym 2023 roku 642,19 zł/MWh, co oznacza spadek o 467,85 zł/MWh, tj. o 42,1%
w stosunku do ceny z notowań kontraktu BASE_Y-23 w roku 2022 (1 110,04 zł/MWh). Znaczący spadek średniorocznej
ceny kontraktu rocznego BASE_Y-24 powiązać można z wprowadzeniem rozwiązań nierynkowych (administracyjnych)
mających na celu złagodzenie sytuacji wzrostu cen energii i gazu spowodowanych wojną Rosji z Ukrainą .
Cena uprawnień do emisji CO
2
(„EUA”), które emitent zobowiązany jest umorzyć w ilości odpowiadającej wielkości
emisji CO
2
do atmosfery, jest obecnie czynnikiem, który w największym stopniu decyduje o konkurencyjności
przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się wytwarzaniem energii elektrycznej w oparciu o węgiel brunatny, obok
kosztów węgla i paliw pomocniczych. Ilość potrzebnych Grupie uprawnień musi zostać zakupiona na rynku. Poziom cen,
po jakich Grupa nabywa uprawnienia do emisji CO
2
miał w poprzednich latach i w dalszym ciągu będzie miał istotne
znaczenie dla przyszłych wyników finansowych Grupy, tak długo jak Grupa będzie produkowała energię z węgla
brunatnego lub gazu. Należy racjonalnie zakładać, że wobec planów wygaszania produkcji węglowej wpływ ten w długim
terminie powinien maleć. Rynek Uprawnień do emisji CO
2
to rynek, który obecnie jest najbardziej narażony na zmiany
cen powodowane decyzjami politycznymi wynikającymi z kierunków trwającej od kilku lat debaty nad kształtem reformy
europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), a także trwającej transformacji gospodarki. Ceny na
rynku uprawnień do emisji CO2 w 2023 roku kształtował trend spadkowy. Powodem spadku cen EUA mogło być
ograniczenie zużycia energii oraz produkcji w przemyśle w EU ETS, a także większe wykorzystanie energii z OZE
względem paliw kopalnych. Ceny EUA na początku 2023 roku, w miesiącu styczniu i lutym, odnotowały wzrost cen do
poziomu 100 EUR na rynku terminowym. W kolejnych miesiącach rynek spadał osiągając 80 euro na koniec maja 2023
roku. Czerwiec przyniósł odbicie rynku do ceny EUA do około 90 euro, by w kolejnych miesiącach pozostać w trendzie
spadkowym osiągając cenę około 68 euro/EUA na koniec 2023 roku. Wszelkie zmiany w otoczeniu regulacyjnym, które
w założeniu mają wpływać na podniesienie kosztu emisji CO
2
będą wpływały na podniesienie kosztu produkcji energii
przez węglowe jednostki wytwórcze należące do Grupy ZE PAK SA. Z uwagi na wysoki poziom kosztów zmiennych
funkcjonowania jednostek węglowych, spowodowany w głównej mierze kosztami emisji CO
2
, dochody generowane
przez bloki węglowe nie zawsze pokrywają koszty, co w konsekwencji powoduje, że są okresy w których produkcja
przestaje być ekonomicznie uzasadniona. W kontekście rynku carbon istotne są reformy systemu EU ETS w celu
zapewnienia większej stabilizacji cen oraz ograniczenia spekulacji. W dniu 6 grudnia 2023 r. w Brukseli odbyły się
warsztaty zorganizowane w ramach projektu Ariadne, dotyczące przyszłych cen uprawnień do emisji CO2 w EU ETS, w
których brało udział wiele ośrodków analitycznych. Eksperci byli zgodni odnośnie wyższego tempa wzrostu cen EUA,
szczególnie w drugiej połowie obecnej dekady. Wpływ na wzrost może mieć publikacja 6 lutego 2024 roku zaleceń
Komisji Europejskiej, która rekomenduje zredukowanie emisji gazów cieplarnianych netto o 90% do 2040 roku w
stosunku do roku bazowego 1990. Obecnie zapisany jest cel w Europejskim Zielonym Ładzie o co najmniej 55% do
2030 roku. Z kolei wśród przesłanek za spadkiem cen EUA wymienić można dekarbonizację, coraz niższą rentowność
produkcji energii z paliw kopalnych oraz silny wzrost mocy zainstalowanej w źródłach odnawialnych.
Kolejnym czynnikiem, który bez wątpienia będzie miał wpływ na przyszłe wyniki finansowe Grupy, jest udział jednostek
wytwórczych należących do Grupy w rynku mocy. Od początku funkcjonowania Rynku Mocy ZE PAK SA bierze w nim
aktywny udział. Na rok 2024 Grupa zakontraktowała 628 MW po cenie 259,87 zł/kW/rok (w tym kontrakt 40 MW OM
na 17 lat dla jednostki fizycznej należącej do PAK-PCE Biopaliwa i Wodór sp. z o.o.). W roku 2021, w wyniku
postepowania aukcyjnego, przeprowadzonego na rok dostaw 2026, spółka zależna od ZE PAK SA - PAK CCGT sp. z o.o.
zawarła umowę mocową na 17 lat dostaw, kontraktując 493 MW obowiązku mocowego po cenie bazowej 400,39
zł/kW/rok. Oprócz planowanych przychodów z rynku mocy zakontraktowanych na aukcyjnym rynku pierwotnym, Spółka
ma możliwość osiągnięcia dodatkowych przychodów z transakcji zawieranych na wtórnym rynku mocy. Wraz z
początkiem 2021 roku, kiedy rynek mocy wszedł w fazę operacyjną, w praktyce ruszył rynek wtórny, który umożliwia
Spółce w zakresie wolnych niezakontraktowanych mocy, przejmowanie obowiązków mocowych od innych podmiotów.
Z uwagi na przepisy prawa unijnego (Rozporządzenie rynkowe), w efekcie funkcjonowania tzw. EPS550, wsparcie dla
jednostek węglowych ZE PAK w ramach pierwotnego rynku mocy (tj. aukcji na rynku mocy) począwszy od 1 lipca 2025
roku nie jest już możliwe. Ostatnia aukcja główna na pierwotnym rynku mocy, w jakiej ZE PAK mógł wziąć udział to
aukcja, która przeprowadzana była na rok dostaw 2024. W pierwszej połowie 2025 roku ZE PAK będzie mógł aktywnie
działać na wtórnym rynku mocy, jednak po 1 lipca 2025 roku będzie miał ograniczone możliwość kontraktacji, gdyż
będzie miał możliwość przejmowania od innych podmiotów na rynku wtórnym jedynie obowiązków mocowych
zakontraktowanych do 31 grudnia 2019 roku. Obecnie na szczeblu UE toczą się prace nad reformą całego rynku
energetycznego EMD (electricity market design), w tym również procedowane jest przedłużenie mechanizmów wsparcia
dla jednostek niespełniających limitów emisyjnych. Na tym etapie legislacyjnym trudno jest jednoznacznie określić czy
te zmiany wpłyną na przyszłe wyniki finansowe ZE PAK, poprzez uzyskanie ewentualnie zwiększonych przychodów z
rynku mocy na pokrycie kosztów stałych. Przy kwestiach związanych z rynkiem mocy, należy jednak zwrócić uwagę
również na fakt, że rynek mocy, to nie tylko płatności dla podmiotów w nim uczestniczących, ale również określone
obowiązki oraz kary finansowe dla tych, którzy nie wykonają lub w nie właściwy sposób wykonają zakontraktowany w
umowie obowiązek mocowy.